Дэлхий нийтээрээ жил бүрийн 3 сарын 22-нд “Усны өдөр”-ийг тэмдэглэн өнгөрүүлдэг уламжлалтай. Үүний гол зорилго нь цэвэр ус болон усан хангамж, усны нөөцийн тогтвортой менежментийн асуудалд олон нийтийн анхаарлыг хандуулах, сурталчлан таниулах ач холбогдолтой юм.
Анх 1992 онд Нэгдсэн Үндэстний Байгууллагын Хүрээлэн буй орчин, Хөгжлийн тухай олон улсын хурлын (UNCED) үеэр дэлхийн усны тэмдэглэлт өдөртэй болох саналыг дэвшүүлсэн байна. Улмаар 1993 оны 3 сарын 22-ны өдрийг анх НҮБ-ын Ерөнхий Ассамблейгаас “Дэлхийн усны өдөр” болгон зарлан тунхаглажээ.
Жил бүрийн энэ өдрөөр цэвэр усны тухай тодорхой онцлог сэдвийг хөндөн олон нийтэд тайлбарлан таниулж байдаг. 2025 оны Дэлхийн усны өдрүүдийн хүрээнд Монгол Улсын Ерөнхийлөгчийн ивээл дор “Цэнхэр алт” үндэсний хоёрдугаар чуулганыг “Мөстөл, мөсөн голоо хамгаалъя” уриан дор өнөөдөр зохион байгууллаа. Усны салбарын төр, хувийн хэвшил, олон улсын байгууллага, иргэний нийгмийн байгууллагын 1200 хүн оролцсон уг чуулганы үеэр Монгол Улсын Ерөнхийлөгч У.Хүрэлсүх, “Иргэдийнхээ эрүүл, аюулгүй орчинд амьдрах нөхцөлийг бүрдүүлэх зорилготой “Тэрбум мод”, “Хүнсний хувьсгал”, “Эрүүл монгол хүн”, “Цагаан алт” дөрвөн үндэсний хөдөлгөөн орон даяар хэрэгжиж буй. Одоо усны салбарт “Цэнхэр алт” хөтөлбөрийг хэрэгжүүлэх цаг нь ирсэн байна. Манай улсын байгаль, усны нөөцийг хамгаалах чиглэлээр хэрэгжүүлж буй аливаа төсөл хөтөлбөр нь бүс нутгийн төдийгүй дэлхийн усны нөөцийг хамгаалах улс орнуудын хамтын их үйлсэд оруулж буй монголчууд бидний бодит хувь нэмэр байх болно” хэмээн мэдэгдсэн юм.
Түүнчлэн тэрбээр Монгол Улсын усны салбарын зорилт, төсөл, хөтөлбөрийг амжилттай хэрэгжүүлэхэд салбарынхны санал санаачилга, манлайлал хийгээд төр засаг, хувийн хэвшил, олон улсын байгууллагын хамтын ажиллагаа, харилцан ойлголцол нэн чухал болохыг онцлон тэмдэглэв. Үүний зэрэгцээ эх орныхоо байгаль орчин, экосистемийн тэнцвэрт байдлыг хангах, тогтвортой хөгжлийн зорилтуудыг ханган хэрэгжүүлэх, улмаар үндэсний аюулгүй байдлаа бататган бэхжүүлэх, усны гачигдалгүй, уур амьсгалын өөрчлөлтөд дасан зохицох зорилтын төлөө төр засаг, түмэн олон нэгэн сэтгэлээр хамтдаа хүчин зүтгэхийг уриалав.
Өнөөдөр дэлхийн ажлын байрны тэн хагас буюу 1.5 тэрбум хүн устай холбоотой ажил үйлчилгээ эрхэлдэг, өөрөөр хэлбэл бараг бүх ажлын байранд ус хэрэглэж, тэдгээрт чанартай, аюулгүй усан хангамжийн асуудал нэн тэргүүнд тавигдаж байна. Гэтэл тэдгээр устай холбоотой ажил эрхэлдэг сая сая хүмүүсийг огт анзаардаггүй буюу тэдний хөдөлмөрлөх үндсэн эрх зөрчигдсөөр л байна. Энэ жилийн урианы гол санаа нь чанартай, хүрэлцээтэй усан хангамж нь хэрхэн тэрхүү ажиллагсдын амьдрал, амьжиргааг өөрчилж улмаар нийгэм эдийн засгийн тогтвортой хөгжилд ч эерэгээр нөлөөлөхийг ойлгох ёстой юм.
Эдүгээ Монгол улсын хэмжээнд 5000 гаруй хүн ард түмэндээ цэвэр ус түгээх, хэрэглээнээс гарсан бохир усыг татан зайлуулах үйлчилгээ эрхэлдэг. Тэдгээр хүмүүс Хот, суурины ус хангамж ариутгах татуургын ашиглалт үйлчилгээг зохицуулах зөвлөлөөс олгосон тусгай зөвшөөрөл эзэмшигч 146 аж ахуйн нэгж, байгууллагад харьяалагдаж ажиллаж байна. Тэд газрын гүнээс усыг олборлох, ариутгах, түгээх үйлчилгээг эрхэлж, 24 цагийн турш бэлэн байлгадаг билээ. Түүнчлэн хэрэглээнээс гарсан ахуйн болон үйлдвэрлэлийн бохир усыг татан зайлуулж, цэвэрлэн байгальд нийлүүлэх үйлчилгээ үзүүлдэг. Мөн гэр хорооллын буюу алслагдмал суурьшилтай иргэдэд ч эрүүл ахуйн шаардлага хангасан усыг зөөврөөр түгээж байна.
Гэтэл энэ салбарт ажиллагсдын дундаж цалин улсын дунджаас доогуур буюу 480 мянган төгрөг байна. Тиймээс усны үйлчилгээний салбарт ажиллагсдын нийгэм, ахуйн асуудлыг шийдвэрлэх, хөдөлмөр хамгаалал, эрүүл ахуйн шаардлагыг нэмэгдүүлэх зэрэг олон тулгамдсан асуудлууд тавигдаж байна. Зохицуулах зөвлөл байгуулагдсан цагаас хойш тусгай зөвшөөрөл эзэмшигч байгууллагуудтай хамтран ажиллаж шат дараатайгаар ажлын байрны нөхцөлийг сайжруулах, хөдөлмөрийн хөлсний хэмжээг улсын дунджид ойртуулах талаар дорвитой арга хэмжээг авч хэрэгжүүлсээр ирлээ. Үүний үр дүнд ч хэрэглэгчдэд хүрэх усны үйлчилгээний чанар, хүртээмж дээшилсээр байна.
